Genel Anlamda Gözetim Altındaki Hayvan Sorumluluğu Nedir?
Hayvan sahibi olmak sevgi ve sorumluluk gerektiren özel bir deneyimdir. Bir hayvanın bakımı ve refahı, sahibine hem manevi tatmin hem de hukuki sorumluluklar getirir. Sahiplik, hayvanın ihtiyaçlarına düzenli olarak bakmayı, sağlık kontrollerini ihmal etmemeyi ve toplumun diğer bireylerinin güvenliğini gözetmeyi içerir. Hukuki olarak; hayvan sahibi bir kişi, hayvanın zarar vermesi durumunda sorumluluk altında olabilir ve bu durum aynı zamanda cezai yaptırımlar gerektirebilir. Bu yüzden hayvan sahibi olurken bilinçli ve özenli olmak, hem hayvanın hem de toplumun güvenliği için önemlidir.
Türk Borçlar Kanunu (TBK), hayvan sahiplerinin bu koruma sorumluluğunu detaylı bir şekilde düzenler. TBK’nın ilgili maddelerine göre, bir hayvan sahibi, sahip olduğu hayvanın sağlığından, beslenmesinden, barınmasından ve genel refahından sorumludur. Bu sorumluluk, hayvanın ihtiyaçlarının karşılanması ve sağlıklı bir yaşam sürdürmesi için gerekli önlemlerin alınması gerektiğini belirtir.
Ayrıca, hayvanın başkalarına zarar vermesi durumunda da sahibi, bu zararların önlenmesi veya tazmin edilmesi yükümlülüğü altındadır. Bu çerçevede, TBK, hem hayvanların korunması ve refahının sağlanması hem de toplum düzeninin korunması amacıyla hayvan sahiplerine önemli sorumluluklar yükler. Bu sorumluluklar Türk Borçlar Kanunu ve Türk Ceza Kanununda düzenlenmiştir.
Gözetim Altındaki Hayvanın Sorumluluğu Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Nelerdir?
Türk Borçlar Kanunu (TBK), hayvanların zarar verme sorumluluğunu düzenlerken, hayvan sahiplerine çeşitli yükümlülükler ve sorumluluklar getirmiştir. TBK’nın ilgili maddelerine göre: Genel Sorumluluk: Hayvan sahipleri, sahip oldukları hayvanların başkalarına zarar verme potansiyeline karşı dikkatli olmak ve gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler.
a- Kontrol ve Gözetim: Hayvan sahibi, hayvanının genel olarak kontrol altında tutulmasını sağlamakla sorumludur. Özellikle, hayvanın yaratacağı zararların önlenebilmesi için gerekli güvenlik tedbirlerini almalıdır. Bu önlemler tasma, ağızlık vb. takmak olabileceği gibi, hayvanı gerektiğinde rehabilite edilmesi için ilgili kuruluşlarla ortak olarak çalışmalara katılmak olabilir.
b- Tazminat Yükümlülüğü: Hayvan sahibi, sahibi olduğu hayvanın başkalarına zarar vermesi durumunda, bu zararların tazmin edilmesinden sorumludur. Zarar, genellikle hayvanın doğal davranışı veya sahibinin yetersiz gözetimi sonucunda oluşan zararlar olarak değerlendirilir.
c- İstisnalar ve Kusur Paylaşımı: TBK’da belirtilen bazı durumlarda (örneğin, saldırganlık eğilimleri bilinen vahşi hayvanlar gibi), hayvan sahibinin kusursuz olması durumunda dahi sorumluluk doğabilir. Ancak, zararın oluşmasında mağdurun da kusurunun bulunması durumunda tazminat yükümlülüğü kısmen azabileceği gibi ortadan da kalkabilir.
Bu hükümler, hayvan sahiplerinin hem hayvanlarının güvenliği hem de toplum güvenliği açısından dikkatli olmalarını ve gerekli tedbirleri almalarını sağlamak amacıyla konulmuştur. Bu şekilde, TBK, hayvanların zarar verme potansiyelini kontrol altına almayı ve zararın oluşması durumunda adil bir tazminat sürecini sağlamayı hedefler.
Gözetim Altındaki Hayvanın Sorumluluğu Türk Ceza Kanunu Kapsamında Nelerdir ?
Hayvan sahipleri veya sorumluları, hayvanlarının toplumda güvenliğini tehlikeye atmaması için gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler. Bu çerçevede, TCK hükümleri, hayvan sahiplerinin ve toplumun korunması adına önemli düzenlemeler içermektedir.
Evcil hayvanınızın birine zarar vermesi durumunda, Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında değerlendirilebilecek olası suçlar şunlardır:
1. Yaralama (TCK Madde 86): Eğer evcil hayvanınız bir kişiyi ısırarak veya başka bir şekilde yaralamışsa, bu durum TCK’nın 86. maddesi kapsamında yaralama suçu olarak değerlendirilebilir. Yaralama suçu, kişinin vücut veya sağlık bütünlüğüne zarar verme amacıyla gerçekleştirilen bir eylemdir.
2. Mala Zarar Verme (TCK Madde 152): Eğer evcil hayvanınız başka bir kişiye ait bir mala zarar vermişse (örneğin, bir aracın lastiğini ısırarak patlatması), bu durum TCK’nın 152. maddesi kapsamında mala zarar verme suçu olarak değerlendirilebilir. Bu suç, bir malın tamirat veya yenilenmesini gerektiren zararlar için uygulanabilir.
Bu tür suçların değerlendirilmesinde, eylemin kasıtlı olarak mı yoksa ihmal veya dikkatsizlik sonucu mu gerçekleştiği, olayın detaylarına bağlı olarak belirlenir. Eğer evcil hayvanınızın saldırısı sonucu bir kişi yaralanmış veya mal hasar görmüşse, mağdur veya yetkili mercilere başvurarak durumu bildirmek önemlidir. Yetkililer, olayın detaylarını inceleyerek gerekli yasal süreçleri başlatacaktır.
Hayvanın Tehlike Yaratabilecek Şekilde Serbest Bırakılması Suçu (TCK Madde 177)
“Gözetimi altında bulunan hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakan veya bunların kontrol altına alınmasında ihmal gösteren kişi, altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. “
İlgili madde ile kişinin sorumluluğu altında bulunan bir hayvanı, başkalarının hayatı veya sağlığı için potansiyel bir tehlike oluşturabilecek şekilde serbest bırakması veya bu hayvanların kontrol altına alınmasında ihmali bulunması suç sayılmıştır. Bu suç için, somut bir zararın oluşması gerekli değildir; hayvanın potansiyel olarak tehlikeli olduğunun bilinmesi veya öngörülmesidir. Eğer bu eylemler sonucunda bir zarar meydana gelirse, suçun oluşumundaki kast veya taksire bağlı olarak belirlenecek ve ceza buna göre verilecektir.
Hayvan sahipleri, hayvanlarının başkalarına zarar vermesini önlemek için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler. Bu tür durumların önlenmesi ve toplum güvenliğinin korunması adına hayvan sahipleri sorumluluklarına dikkat etmeli ve üzerlerine düşeni yapmalılardır.
Evcil Hayvanım Birine Zarar Verdi, Ne Yapmalıyım?
Evcil hayvanınızın yukarıda bahsedildiği üzere hukuki ve cezai olarak sizleri sorumluluk altına sokan bir eylemi olduğu takdirde zaman kaybetmeden profesyonel bir hukuki danışmanlık almanız, ileriki süreçte birçok olumsuz durumu engelleyebileceği gibi; oluşabilecek her türlü zarara karşı da sizleri koruyacaktır. HDY Hukuk & Danışmanlık olarak sizlere her türlü profesyonel hukuki desteği vermeye hazırız, bizlere iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.