Şirketler Hukuku

Şirketler hukuku, ticaretle ilişkili tüm mevzuatı kapsayan hukuk dalıdır. Ticaret şirketlerinin kurulması, birleşmesi, bölünmesi, devredilmesi, tip değiştirmesi, tasfiyesi gibi konulara dair normları düzenleyen ve ticaret şirketlerine ilişkin hukuki ilişkileri inceleyen bir hukuk dalıdır.

Ofisimiz alanında uzman avukat kadrosu ile; şirket kuruluş sözleşmelerinin hazırlanması, şirketlerin kurulması, şirket alacakların icra müdürlükleri ve mahkemeler aracılığı ile tahsili, alım-satım sözleşmelerinden kaynaklanan davalar, haksız rekabete ilişkin davalar, ortaklar arasındaki davalar, çek, senet, poliçe gibi kambiyo senetlerinden kaynaklanan iptal davaları başta olmak üzere tüm ticari hukuk davalarında şirketlere hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sunmaktadır.

ŞİRKETLER HUKUKU NEDİR?

Şirketler hukuku, ticaret hukuku bünyesinde bulunan ve ticaret şirketlerinin kuruluşunu, işleyişini, yönetimini, sonlandırılmasını ve şirketlerle ilgili daha birçok konuyu kapsayan ve ticari şirketlerin hukuki ilişkilerini düzenleyen bir hukuk dalı olarak kabul edilmektedir.

Şirketler hukuku, aynı zamanda şirket içi tüm hukuki süreçleri belirleyen ve düzenleyen bir hukuk dalıdır.

ŞİRKETLER HUKUKUNUN AMACI NEDİR?

Makalemizin başında da bahsettiğimiz gibi şirketler hukuku, şirketlerin kuruluşları, faaliyetleri, yönetilmeleri ve sona erdirilmeleri gibi durumlarla ilgilenen bir hukuk dalı olup şirketler hukukunun amacı olarak şirketlerin işleyişlerini düzenlemek, şirketlerin hak ve sorumluluklarını belirlemek, ticari faaliyetlerin hakkaniyetli ve hukuka uygun bir biçimde ilerlemesini sağlamak olarak bahsedebiliriz. Tüm bunların yanında şirketler hukukunun temel amaçlarını detaylandırmamız gerekirse,

• Şirketlerin kuruluş ve yönetimleri hakkında düzenleme yapmak: Şirketler hukukunun temel amaçlarından birisi, şirketlerin nasıl kurulduğunu, şirketlerin yönetim kurullarını, karar alma organlarını ve bu süreçteki hususları düzenlenmektir.
• Taraflar arasındaki ilişkiyi hukuka uygun hale getirmek: Şirketler hukukunun bir diğer amacı ise taraflar arasındaki ilişkiyi ilgili kanun uyarınca düzenleyerek hukuka uygun ve hakkaniyetli hale getirmektir.
• Ticaretin düzenlenmesi: Şirketler hukuku, ticaretin adil, rekabetçi ve aynı zamanda hukuka uygun bir şekilde yürütülmesini sağlamaktadır.
• Hukuki dayanak sağlamak: Şirketler hukuku, bu süreçte ilgililer arasında hukuki ilişkiyi düzenlendiği gibi taraflar arasında da hukuki bir güvence sağlamaktadır.

ŞİRKETLER HUKUKU NELERİ KAPSAR?

Şirketler hukukunun ticari işletmelerin kuruluş, yönetim, sonlandırma, yönetim işlemleri ve bu süreçteki durumları düzenlendiği daha önce de belirtmiştik. Bu da demek oluyor ki şirketler hukuku, şirketlerin kuruluşu, şirketlerin yönetimi ve borçları, sözleşmeleri, sermaye piyasası ve tüm bunların yanında şirketlerin iflası gibi konuları da kapsamaktadır. Şirketler hukukunun kapsam alanı arasında,

• Şirketler hukuku, sermaye yapısını belirlemektedir.
• Şirketler hukuku, şirketlerin yaptığı sözleşmelerin esaslarını ve nasıl yürütülmesi gerektiğini kapsamaktadır.
• Bir diğer kapsam alanı ise şirketlerin borçları konusundadır. Şirketler hukuku, şirketlerin borçlanmasını, borçlarını nasıl ödeyecekleri gibi konuları da kapsamaktadır.
• Şirketlerin iflas süreçlerinin nasıl yürütüleceği de şirketler hukukunun kapsam alanına girmektedir.
• Şirketler hukuku, şirket hissedarlarının haklarını ve sorumluluklarını da belirlemektedir.

ŞİRKETLER HUKUKU TEMEL KAVRAMLARI

• Şirket: Şirket, iki veya daha fazla gerçek ya da tüzel kişinin, emek ve de mallarını ortak bir amaç ile yapacakları sözleşmeyle birleştirmeleri sonucunda ortaya çıkacak ticari işletmedir.
• Hissedar: Hissedar, şirketin hisse senetlerine sahip olan kişiyi ifade etmektedir.
• Yönetim Kurulu: İlgili şirketin yönetimini sürdüren organdır.
• Genel Kurul: Genel kurul, genelde şirketin tüm hissedarlarının katılıp karar aldığı kuruldur.
• Sermaye: Sermaye, ilgili şirketin kurulumu ve varlığını devam ettirebilmesi için gereken finansal kaynaktır.
• Şirket Sözleşmesi: Şirketin kurulum aşamasında ilgililer tarafından oluşturulup imzalanan belgedir.
• Sermaye Şirketleri: Sermaye şirketleri, Türk Ticaret Kanunu’na göre, anonim şirket, limited şirket ve paylı komandit şirket olarak üçe ayrılmaktadır.
• Şahıs Şirketleri: Şahıs şirketleri, Türk Ticaret Kanunu’na göre, adi şirket, kolektif şirket ve adi komandit şirket olarak üçe ayrılmaktadır.
• Anonim Şirket: Anonim şirketler, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olup borçlarından dolayı yalnızca malvarlığıyla sorumlu bulunan bir şirket türüdür.
• Limited Şirket: Limited şirketler, sahiplerinin sorumluluklarının sınırlı olduğu borçlardan sorumluluğun sadece şirketin malvarlığı ile sınırlı tutulduğu şirket türüdür.
• Tasfiye: Şirketin sona erdirilme sürecini ifade etmek içim kullanılan bir kavramdır. Tasfiye süreci, şirket varlıkların satılması, şirket borçlarının ödenmesi ve şirketin sona erdirilmesiyle tamamlanır.

ŞİRKETLER HUKUKUNUN YASAL DAYANAKLARI

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun ikinci kitap birinci kısmında “Ticaret Şirketleri” başlığı altında ticaret şirketleri ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır.

Adi şirketler ise Türk Borçlar Kanunu’nun 620-645. Maddeleri arasında düzenlenmektedir.

Şirketler hukukunun yasal dayanağı olarak, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu başta olmak üzere Türk Medeni Kanunu, Türk Borçlar Kanunu ve diğer ilgili kanun ve yönetmeliklerde de şirketler hukuku düzenlenme alanı bulmuştur.

ŞİRKETLER HUKUKU KAÇA AYRILIR?

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda beş tane şirket çeşidine yer verilmiştir. Bu şirket çeşitleri, kollektif şirket, komandit şirket, anonim şirket, limited şirket ve kooperatif şirketleridir.

Türk Ticaret Kanunu’nun 124. Maddesine göre,

“(1) Ticaret şirketleri; kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketlerden ibarettir.

(2) Bu Kanunda, kollektif ile komandit şirket şahıs; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketi sayılır.”

Bunun yanında ilgili kanuna göre şirket çeşitleri iki grupta toplanmaktadırlar. Bunlardan ilki, sermaye şirketleridir. Sermaye şirketleri, anonim şirket, limited şirket ve paylı komandit şirketten oluşmaktadır. İkincisi ise şahıs şirketleridir. Şahıs şirketleri, adi şirket, kollektif şirket ve adi komandit şirketlerinden oluşmaktadır.

• Kollektif Şirket: İki ya da daha fazla kişinin bir araya gelerek ticari faaliyet yapabilmek amacı ile kurulan şirketlerdir. Kollektif şirketlerde ortaklık sayısı ile ilgili bir sınırlama bulunmamaktadır.Türk Ticaret Kanunu’nun 211. Maddesine göre, “Kollektif şirket ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla, gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırlanmamış olan şirkettir.”

• Komandit Şirket: Türk Ticaret Kanunu’nun 304. Maddesine göre,

“(1) Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış ve diğer ortak veya ortakların sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan şirket komandit şirkettir. 

(2) Sorumluluğu sınırlı olmayan ortaklara komandite, sorumluluğu sınırlı olanlara komanditer denir.

(3) Komandite ortakların gerçek kişi olmaları gerekir. Tüzel kişiler ancak komanditer ortak olabilirler. “

• Anonim Şirket: Anonim şirketler, sermaye şirketleri arasında en çok tercih edilen şirket türüdür. Anonim şirketlerin sermayeleri, belirli ve paylara bölünmüştür.

Türk Ticaret Kanunu’nun 329. Maddesine göre,

“(1) Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir. 

(2) Pay sahipleri, sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile ve şirkete karşı sorumludur.”

 

• Limited Şirket: Limited şirketler, bir veya daha fazla gerçek ya da tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulmaktadır.

Türk Ticaret Kanunu’nun 573. Maddesine göre,

“(1) Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur.

(2) Ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler. 

(3) Limited şirket, kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilir.”

 

• Adi Şirket: Sahibinden ayrı bir varlığı olmayan şirketlerdir. Adi şirketlerin tüzel kişiliği ve tescil zorunluluğu bulunmamaktadır.

Adi Şirket, Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir.

Türk Borçlar Kanunu’nun 620. Maddesinde adi ortaklık sözleşmesi tanımlanmıştır. İlgili maddeye göre,

“Adi ortaklık sözleşmesi, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir.

Bir ortaklık, kanunla düzenlenmiş ortaklıkların ayırt edici niteliklerini taşımıyorsa, bu bölüm hükümlerine tabi adi ortaklık sayılır.”

ŞİRKET HUKUKUNDA İÇ DENETİM VE DIŞ DENETİM

Şirketler hukukunda iç ve dış denetim, şirketlerin yönetimi, işleyişi, finansal durumlarının değerlendirilmesi için önemli olan denetim türlerini ifade etmektedir.

İç denetim, şirket içinde bağımsız birim veya personel tarafından gerçekleştirilebilmektedir. İç denetim, şirketin iç kontrol sistemlerini ve iş süreçlerinin değerlendirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır.

Dış denetim, şirketin finansal durumlarının izlenip değerlendirilmesi amacını taşımaktadır. Dış denetim, bağımsız bir denetçi tarafından gerçekleştirilebilmektedir. Dış denetim, finansal şeffaflığı da sağlamaktadır.

ŞİRKET HUKUKUNDA REKABET HUKUKU

Şirketler hukukunun içinde önemli bir yere sahip olan rekabet hukuku, şirketlerin rekabetleri halinde uymaları gereken kural ve düzenlemeleri içermektedir.

Şirketlerin faaliyetlerinin hukuki sonuçlarının doğru olarak değerlendirilebilmesi için rekabet hukukunun kurallarını da göz ardı etmemek gerekir.

Tüm bunların yanında rekabet hukuku, serbest piyasa ekonomisini destekleyen ve sürdürmeyi amaçlayan, şirketlerin rekabete aykırı davranışlarını düzenleyen hukuk dalı olarak da ifade edilmektedir.

ŞİRKET HUKUKUNDA MARKA VE PATENT HAKLARI

Şirketler hukukunda marka ve patent haklarının da önemli bir yere sahip olduğu ortadadır. Marka ve patent hakları, şirketin ürün ve hizmetlerini koruma, tanıtma ve pazarlama yetkisini sağlamaktadır.

Marka ve patent hakları aynı zamanda şirketlerin rekabetçi avantajlarını korumalarına ve yeniliklerini sürdürmelerine yardımcı olmaktadır.

Aynı zamanda marka ve patent haklarını ihlal edenlere karşısında da yasal yollara başvurma hakkını içermektedir. Şirketler, marka ve patent haklarına olabildiğince özen göstermelidirler.

ŞİRKET HUKUKUNDA BORÇ VE ALACAK İLİŞKİLERİ

Şirketler hukukunda alacak ve borç ilişkileri, şirketlerin işleyiş ve faaliyetleri açısından önemli bir rol oynamaktadır. Şirketler yaptıkları işlemler sırasında alacaklı veya borçlu konumunda olabilmektedirler.

Şirketler, alacak ve borç ilişkilerini yasalara ve hukuka uygun şekilde özenli yürütmelidirler.

Borç ve alacak ilişkileri, şirketlerin mali sağlığını etkileyebilmekte ve de bir şirketin iflas riskini belirleyebilmektedirler.

ŞİRKETLER HUKUKUNDA İFLAS VE KONKORDATO SÜREÇLERİ

Şirketler hukukunda iflas ve konkordato süreçleri, ilgili şirketin finansal sıkıntılar yaşaması durumunda uygulanan hukuki düzenlemeleri içermektedir.

İflas, bir şirketin borçlarını ödeyememesi ve bu nedenle faaliyetlerini durdurması veya likidasyon sürecine girmesi durumunda uygulanacak olan hukuki bir yoldur. İflas kararı verilmesi halinde şirket hakkında açılan dava ve icra takipleri durur ve hacizler düşer. İflas etmiş olan şirketin malvarlığı nakde çevrilip alacaklılara ödeme yapılır.

Konkordato, bir şirketin iflas etmeden önce finansal sıkıntıları çözebilmek amacı ile alacaklılarla anlaşma yapmaya çalıştığı süreci ifade etmektedir. Konkordato, şirketin iflastan kaçınma ve iflasın etkilerini azaltma amacı taşımaktadır.

ANKARA ŞİRKETLER HUKUKU AVUKATI

Şirketler hukuku alanında herhangi bir hak kaybı yaşamamak için süreci alanında uzman bir avukatla yönetmek sizin için faydalı olacaktır. Bu konu ile ilgili HDY Hukuk & Danışmanlık olarak alanında uzman avukat kadromuzla sizlere yardımcı olmaya hazırız.

KAYNAKÇA

• https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/msolmaz/131256/%C5%9Eirketler%20Hukuku%20Ders%20Notu.pdf
• http://sbmyo.kilis.edu.tr/Ders%20Notları/TİCARET%20HUKUKU%20DERS%20NNOTLAR.pdf
• Tamer Bozkurt, Şirketler Hukuku
• Türk Ticaret Kanunu
• Türk Borçlar Kanunu
• yargitay.gov.tr