Bir yakınımızın vefatı sonrasında sadece duygusal bir süreç değil, aynı zamanda önemli hukuki ve idari işlemler de başlar. Bu işlemlerin en önemlilerinden biri, miras kalan malvarlığının yasal mirasçılara devredilmesini içeren ‘miras intikali’ sürecidir.
Miras intikali, vefat eden bir kişinin malvarlığının yasal mirasçılarına devredilmesi anlamına gelir.
1. Miras İntikali Nedir?
Miras intikali, bir kişinin vefatından sonra geride bıraktığı tüm malvarlığının yasal ya da atanmış mirasçılarına geçmesi sürecidir. Bu geçiş sürecine hukuk dilinde “tereke” denir. Vefat anıyla birlikte mirasçılar, bu malvarlığı üzerinde hak sahibi olurlar. Ancak bu hakların resmi olarak kullanılabilmesi için bazı hukuki ve mali işlemlerin tamamlanması gerekir.
Miras intikali sadece mal ve mülkü değil, aynı zamanda borçları da kapsar. Yani mirasçılar, miras bırakan kişinin borçlarından da sorumlu hale gelebilirler. Bu yüzden süreç sadece bir hak devri değil, aynı zamanda sorumluluk devridir.
Miras intikali, bedelsiz bir kazanım (iktisap) olarak kabul edilir; yani mirasçılar, herhangi bir ödeme yapmadan bu haklara sahip olurlar. Ancak veraset ve intikal vergisi gibi bazı yasal yükümlülükler yerine getirilmeden bu haklar tam anlamıyla kullanılmaz. Özellikle taşınmaz malların mirasçılar adına tapuya tescil edilmesi için bu işlemlerin eksiksiz tamamlanması şarttır.
2. Miras İntikali Nasıl Yapılır?
Miras intikali süreci, mirasçının miras hakkını resmen kullanabilmesi için atılması gereken adımlarla başlar. İlk ve en temel adım, mirasçılık belgesinin (veraset ilamı) alınmasıdır. Bu belge, ölen kişinin mirasçılarını ve miras paylarını gösterir. Veraset ilamı Sulh Hukuk Mahkemesinden veya noterliklerden temin edilebilir.
Mirasçılık belgesi alındıktan sonra, mirasçılar taşınmaz malların devri için Tapu Müdürlüğüne başvuru yapar. Bu işlem sırasında, miras kalan taşınmazların intikali (tescili) gerçekleştirilir. Tapu sicilinde kayıtlı malvarlıkları, mirasçılar adına resmî olarak devredilmiş olur.
3. Miras İntikaline Başvuru İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
- Mirasçılık belgesi
- Vefat eden kişiye ait tapu kayıt bilgileri
- Kimlik belgeleri
- Gerekliyse veraset ve intikal vergisinin ödendiğine dair belge
İntikal işlemi sırasında, veraset ve intikal vergisinin ödenmiş olması zorunludur. Bu vergi, taşınmazın ya da malvarlığının değerine göre hesaplanır ve ödeme yapılmadan devir işlemleri tamamlanamaz.
4. Tapu İntikal Başvurusu Nereden Yapılır?
Günümüzde bu işlemler sadece fiziki başvuruyla değil, e-Devlet üzerinden “Web Tapu” sistemiyle de yapılabiliyor. Bu sayede miras intikali başvuruları daha hızlı ve kolay şekilde başlatılabiliyor.
5. E-Devlet Üzerinden Miras İntikali Yapılabilir Mi?
Günümüzde teknolojinin yaygınlaşmasıyla birlikte birçok resmi işlem artık dijital ortamda gerçekleştirilebilmektedir. Ancak E-Devlet sistemi üzerinden doğrudan miras intikali yapılamamaktadır. Fakat bazı işlemleri kolaylaştırmak ve süreci hızlandırmak için E-Devlet ve Web Tapu gibi dijital platformlardan faydalanmak mümkündür.
E-Devlet üzerinden aşağıdaki işlemler yapılabilir:
- Mirasçılık belgesi (veraset ilamı) sorgulama
- Taşınmazların tapu bilgilerini görüntüleme
- Veraset ve intikal vergisi beyannamesi hazırlama
- Mirasçının üzerine kayıtlı taşınmaz olup olmadığını öğrenme
Bu bilgiler, tapu müdürlüğüne yapılacak başvurular için ön hazırlık niteliğindedir.
6. Web Tapu Sistemi ile Online Başvuru Nasıl Yapılır?
Miras intikali işlemini başlatmak için fiziksel olarak tapu müdürlüğüne gitmek artık zorunlu değildir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün sunduğu Web Tapu Sistemi mirasçılar online olarak başvuru yapabilir. Bu sistem üzerinden miras kalan taşınmazlar için intikal başvurusu yapılabilir. Gerekli belgeler sisteme yüklenerek işlem süreci başlatılabilir ve tapu müdürlüğüyle online olarak iletişim kurulabilir.
Web Tapu üzerinden başvuru yapıldıktan sonra, tapu müdürlüğü tarafından işlemin takibi yapılır ve gerekirse belgelerin fiziki olarak teslimi istenebilir. Böylece işlem hem hızlanır hem de şeffaf şekilde yürütülmüş olur.
7. Tapuda Miras İntikali Nasıl Yapılır?
Tapuda miras intikali, vefat eden kişiye ait taşınmazların yasal mirasçılar adına tescil edilmesi işlemidir. Bu işlem sayesinde miras kalan taşınmaz, resmen ve hukuken mirasçıların mülkiyetine geçmiş olur. Ancak bu tescilin yapılabilmesi için bazı belgelerin tamamlanması ve ilgili kurumlara başvuru yapılması gerekir.
- Mirasçılık belgesi: Mirasçılar tapu intikal işlemi için öncelikle mirasçılık belgesi (veraset ilamı) temin etmelidir. Bu belge noterliklerden ya da Sulh Hukuk Mahkemelerinden alınabilir ve mirasçıların kimlikleriyle miras paylarını gösterir. Bu belgenin alınması, tüm miras işlemlerinin temelini oluşturur.
- Belediye işlemleri: Taşınmazın bulunduğu belediyeye gidilerek, emlak rayiç bedelinin belgesi alınmalı ve varsa emlak vergisi borçları ödenmelidir. Bu borç ödenmeden tapu işlemleri yapılamaz.
- Vergi dairesi işlemleri: Veraset ve İntikal Vergisinin ilgili vergi dairesine ödenmesi gerekir. Ödeme sonrası “ilişik kesme belgesi” alınır. Bu belge, kişinin borçlarını kapattığını gösterir ve tapu işlemleri için gereklidir.
- Tapu müdürlüğüne başvuru: Tüm belgeler (mirasçılık belgesi, rayiç bedel belgesi, ilişik kesme yazısı, kimlik belgeleri) ile birlikte taşınmazın bulunduğu Tapu Müdürlüğüne başvuru yapılır. Bu başvuru bir mirasçı tarafından yapılabilir, ancak işlem tüm mirasçılar adına gerçekleştirilir.
Başvuru sonrası, tapu sicil müdürlüğü taşınmazı yasal mirasçılar adına tescil eder. Yeni malik olarak mirasçıların adları tapuya yazılır ve buna dair yeni tapu belgesi düzenlenir.
8. Mirasbırakanın Birden Fazla Mirasçısı Varsa Miras Kalan Taşınmazın Tapusu Nasıl Alınır?
Bir kişinin vefatıyla geride bıraktığı taşınmaz mallar, birden fazla mirasçıya kaldığında mirasın paylaşımı biraz daha dikkat gerektiren bir sürece dönüşür. Bu durumda, miras kalan taşınmazın tapusu hemen bireysel olarak bir mirasçının adına alınamaz; çünkü mülkiyet birlikte sahip olunan bir hale gelir.
Mirasçılar Anlaşırsa Ne Olur?
Mirasçılar arasında uzlaşma varsa, taşınmazın paylaşımı paylı mülkiyet esasına göre yapılabilir. Yani herkes kendi hissesine sahip olur ve bu hisseler tapuya ayrı ayrı işlenir. Eğer taşınmazın tamamı bir mirasçının üzerine geçirilecekse, diğer mirasçılarla noter onaylı bir miras paylaşım sözleşmesi veya devir sözleşmesi hazırlanmalıdır.
Bazı durumlarda taraflar, Sulh Hukuk Mahkemesinden alınan bir karar doğrultusunda taşınmazı tek bir kişiye bırakmayı da tercih edebilir. Bu şekilde işlemler çok daha hızlı ve sorunsuz tamamlanır.
Anlaşma Sağlanamazsa Ne Olur?
Eğer mirasçılar taşınmazın nasıl paylaşılacağı konusunda fikir birliğine varamazsa, iş mahkemeye taşınır. Bu durumda;
- Taşınmaz elbirliği mülkiyeti statüsünde kalır (yani herkesin ortak ama belirli olmayan bir hissesi vardır).
- Mirasçılardan biri veya birkaçı, taşınmazın ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) yoluyla satılmasını talep edebilir.
Mahkeme genellikle taşınmazın satılarak elde edilen gelirin mirasçılar arasında paylaştırılmasına karar verir.
Mirasçılar Miras İntikali Yapmazsa Ne Olur?
Tapu intikal işlemleri mirasçılar tarafından 2 yıl içerisinde yapılmazsa, Tapu Sicil Müdürlüğü yetkili Sulh Hukuk Mahkemesinden miras bırakan için mirasçılık belgesi alıp mirasçılar adına tescil işlemi yapabilmektedir.
9. Tapu İntikal İçin Gereken Döner Sermaye Ücreti Ne Kadardır?
Miras kalan bir taşınmazı üzerinize almak, yani tapuda kendi adınıza tescil ettirmek istiyorsanız, bu işlemler için ödenmesi gereken bazı ücretler vardır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir detay; miras intikali için tapu harcı alınmaz.
Bunun yerine ödenmesi gereken döner sermaye ücretidir. 2025 yılı itibarıyla tapu müdürlüklerinde yapılan miras intikali işlemleri için 1.183 TL döner sermaye bedeli alınmaktadır. Bu sabit bir ücrettir ve işlem başına alınır.
Yani miras kalan taşınmaz için herhangi bir tapu harcı ödenmez. Ancak, 2025 yılı itibarıyla Tapu Müdürlüğü tarafından yalnızca 1.183 TL tutarında döner sermaye hizmet bedeli alınmaktadır.
10. Tapuda İntikal Yapılmadan Taşınmazlar Satılabilir mi?
Bir taşınmazın miras yoluyla el değiştirmesi, otomatik olarak tapuya yansımaz. Yani kişi vefat ettikten sonra onun adına kayıtlı olan taşınmazın tapuda hâlâ onun adına kayıtlı kalması mümkündür. Bu nedenle, miras kalan bir taşınmazı satmak isteyen mirasçıların önce intikal işlemlerini tamamlaması gerekir.
İntikal İşlemi Tamamlanmadan Satış İşlemleri Yapılamaz
Tapuda satış işlemi yapılabilmesi için, taşınmazın önce mirasçılar adına tescil edilmesi gerekir. Bu işleme “intikal işlemi” denir. Mirasçılar, veraset ilamı (mirasçılık belgesi) ile tapu müdürlüğüne başvurarak taşınmazın mirasçıların adına geçirilmesini talep ederler. Bu işlem tamamlanmadan satış işlemi hukuken mümkün değildir.
Mirasçı Tek Kişiyse Satış Süreci Daha Hızlı ve Kolaydır.
Eğer taşınmaz tek bir mirasçıya kaldıysa veya diğer mirasçılar hisselerini resmi olarak devrettiyse, bu kişi tapuda tek başına malik olur. Böylece tapu intikali sonrası taşınmaz üzerinde tek başına tasarruf hakkı kazanır ve isterse taşınmazı satabilir, kiraya verebilir ya da bağışlayabilir.
Birden Fazla Mirasçı Varsa: Elbirliği ile Mülkiyet Oluşur.
Birden fazla mirasçı varsa ve taşınmaz henüz paylaşılmadıysa, taşınmaz üzerinde “elbirliği mülkiyeti” oluşur. Elbirliği ile Mülkiyette hiçbir mirasçı tek başına taşınmaz üzerinde işlem yapamaz. Satış yapılabilmesi için tüm mirasçıların oybirliği ile hareket etmesi gerekir ya da taşınmaz paylaşılmışsa, her mirasçı kendi hissesini ayrı ayrı devredebilir.
Satış İşleminde Gereken Belgeler
İntikal sonrası satış işlemine geçildiğinde, şu belgelerle tapu müdürlüğüne başvurulur:
- Satıcı ve alıcının kimlik belgeleri
- Tapu belgesi
- Taşınmazın rayiç bedelini gösteren belge
- Satış sözleşmesi
- Ödenmiş tapu harcı (satış bedelinin %4’ü – alıcı ve satıcı genelde yarı yarıya öder)
11. Miras İntikali İçin Avukata İhtiyacınız Var Mıdır?
Miras intikali işlemleri, temel olarak kişinin vefatı sonrası malvarlığının mirasçılarına geçmesiyle ilgilidir. Bu süreçte bir avukat tutmak hukuken zorunlu değildir, ancak bazı durumlarda oldukça faydalı olabilir.
Eğer mirasçılar arasında bir anlaşmazlık yoksa ve işlemler standart bir şekilde yürüyorsa, mirasçılık belgesi alındıktan sonra tapu müdürlüğüne bireysel olarak başvuruda bulunarak işlemler tamamlanabilir.
Ancak mirasçılar arasında anlaşmazlık varsa, taşınmazlar yüksek değerliyse veya birden fazlaysa, mirasın paylaşımıyla ilgili özel talepler bulunuyorsa, borçlar, ipotekler veya eski kayıtlarla ilgili belirsizlik varsa veya dava açılması gerekiyorsa (örneğin mirasın reddi, saklı pay ihlali, tenkis davası gibi) bu gibi durumlarda miras hukuku konusunda deneyimli bir avukat, sürecin doğru, eksiksiz ve zamanında ilerlemesini sağlar. Yanlış yapılan işlemler, eksik belgeler veya yasal hatalar, hak kayıplarına ya da uzun süren davalara neden olabilir.
12. Miras İntikalinde Avukat Desteğinin Önemi
- Mirasçılık belgesi alınmasından tapuda tescile kadar tüm adımlarda danışmanlık hizmeti
- İtiraz ve dava süreçlerinin yönetimi
- Miras paylarının doğru belirlenmesi
- Vergi ve idari işlemlerde yönlendirme
- Sürecin hem hukuki hem de pratik boyutlarında zaman kazandırma
Tapuda miras intikali işlemlerinde, avukat tutmak zorunlu değildir ancak karmaşık miras işlerinde oldukça yerinde bir adımdır. Özellikle hak kaybı yaşamamak ve süreci sorunsuz atlatmak için profesyonel destek almak çoğu zaman uzun vadede avantaj sağlar.
13. Sonuç
Miras intikali, yalnızca malvarlığının el değiştirmesi anlamına gelmez; aynı zamanda hukuki, mali ve duygusal boyutları olan çok yönlü bir süreçtir. Vefat eden kişinin ardından mirasçılar, hem hak sahibi hem de sorumluluk yüklenen kişiler hâline gelir. Bu nedenle sürecin yasal boyutlarını iyi anlamak, olası hak kayıplarını ve ileride doğabilecek ihtilafları önlemek adına kritik önem taşır.
İntikal işlemlerinin eksiksiz tamamlanması için öncelikle mirasçılık belgesinin temin edilmesi, veraset ve intikal vergisinin ödenmesi ve ardından tapu müdürlüğüne gerekli belgelerle başvuru yapılması gerekir. Dijital sistemlerin yaygınlaşmasıyla birlikte E-Devlet ve Web Tapu gibi platformlar, süreci kolaylaştıran önemli araçlar hâline gelmiştir. Bu sayede başvurular daha hızlı yapılmakta, takip ve belge işlemleri çevrim içi olarak yürütülebilmektedir.
Birden fazla mirasçının olması durumunda ise taşınmazların paylaşımı daha hassas bir zemine oturur. Taraflar arasında anlaşma sağlanmışsa süreç kısa sürede tamamlanabilirken, uzlaşma sağlanamayan durumlarda mahkeme süreci devreye girer. Bu gibi karmaşık konularda bir avukattan destek almak, hem zamandan tasarruf sağlamak hem de hak kayıplarını önlemek açısından oldukça faydalı olacaktır.
Sonuç olarak, miras intikali, dikkatle yürütülmesi gereken bir işlemler bütünüdür. Gerekli belgelerin doğru şekilde hazırlanması, başvuruların zamanında yapılması ve taraflar arasında sağlıklı bir iletişim kurulması, mirasın adil ve hukuka uygun şekilde paylaşılmasını sağlar. Süreci bilinçli yürütmek, hem yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesini kolaylaştırır hem de aile içi ilişkilerin zedelenmesini engeller.